عملیات سطحی
عملیات سطحی

۱- هدف از عملیات سطحی چیست؟

اینکه سطوح مختلف نظیر فلزات بدون پوشش زنگ میزنند و یا سطوحی دیگر نظیر چوب یا بتن یا ….. در میان مدت تخریب میشوند بر کسی پوشیده نیست پوشش دادن یعنی سرمایه گذاری برای حفاظت بیشتر تاسیسات و بهره برداری بیشتر از آنها.این سرمایه گذاری هم از نظر زیبائی و تزیین و هم از نظر حفاظت آنها در برابر خوردگی و فرسایش اهمیت دارد.
تجربه نشان داده اگر تنها ۱۰% در اجراء عملیات آماده سازی و اعمال پوشش ها بیشتر دقت شود حداقل ۴۰ % به عمر سرویس دهی پوششها افزوده می شود

۲- فواید عملیات سطحی چیست ؟

– تمیز شدن سطح از روغن و گریس و دوده و آلودگی ها

– به وجود آمدن شرایطی برای بالا بردن چسبندگی رنگ و پوششهای بعدی
– آماده سازی فلزات برای فرم دهی
– کاهش اصطکاک برای قطعاتی که در معرض سایش هستند.
– افزایش مقاومت در برابر خوردگی

۳- چربی گیری چیست؟

مهمترین مرحله در آماده سازی سطح چربی گیریست . برای محافظت سطوح فلزی از اکسیداسیون از روغنهای معدنی استفاده میکنند و در صورتی که در عملیات سطحی این روغن پاک نشود بطبع مانع جدی برای اعمال پوششهای تبدیلی خواهد بود.

عملیات چربی گیری در دمای ۵۰ الی ۹۰ درجه سانتیگراد و در زمان ۵ الی ۲۰ دقیقه به روشهای غوطه وری یا پاششی یا دستمال شوئی انجام میشود . دما و غلظت و زمان چربی گیری بسیار مهم است و اگر ساخت چربی گیر در آب بدون یون انجام شود بهترین نتیجه را می دهد.

۴- فسفاته چیست؟

پوشش فسفاته لایه ایست از نمکهای فلزی غیر محلول در آب که شامل روی آهن و منگنز می باشند.
سه نوع مشهور از این نوع پوشش وجود دارد که عبارتند از فسفاته اهن، فسفاته روی و منگنز
استفاده از روشهای غوطه وری و اسپری از عمده ترین طرق اعمال این پوششهاست.

۱-۴ – فسفاته آهن و طریقه اعمال آن

آسانترین روش برای اعمال فسفاته ، فساته آهن می باشد. مقاومت در برابر خوردگی پایین و وزن پوشش کم ۰.۱ الی ۰.۵ گرم بر متر مربع و همچنین رنگ آبی سطح پس از اعمال پوشش از مشخصه های مشهور ان است.
در این نوع فسفاته میزان اسید کل ، دما و PH بایستی همیشه تحت کنترل باشد.
فسفاته آهن به سه روش بر روی سطح اعمال می شود.

روش دستمال شوئی

استفاده از چربی گیر و فسفاته اهن توام که با برس یا اسفنج بر روی سطح اعمال می شود میتوان چربی گیر و فسفاته توام را به انجام رساند. دمای بالا باعث افزایش راندمان میشود .قطعات فسفاته شده بایستی پس از این عملیات کاملا خشک شوند .این ارزانترین و ساده ترین روش ممکن در آماده سازی سطح است.

غوطه وری

در این فرایند در اولین قد م چربی گیری و پس از دو مرحله شستشو فسفاته آهن انجام میشود .قطعات میبایستی بین ۵ الی ۱۰ دقیقه در دمای ۵۰ الی ۶۰ درجه سانتیگراد در داخل وان غوطه ور گردند و سپس به مدت ۳۰ الی ۶۰ ثانیه در محلول غیر فعال کننده قرار داده شوند و پس از آن در دمای ۱۲۰ درجه سانتیگراد خشک شوند.

پاششی

اعمال پوششهای تبدیلی با روش پاشش روش بدیل در فرایند این پوششهاست فسفاته آهن را میتوان در دمای ۵۰ الی ۶۰ درجه سانتیگراد و در فشار ۱.۵ الی ۱.۸ بار و زمان حد اقلی ۱.۵ دقیقه بر روی قطعات اعمال نمود و پس از آن بایستی در دمای ۱۲۰ درجه خشک شوند.

۲-۴ – فسفاته روی و طریقه اعمال آن

معمولا فسفاته روی را برای محافظت طولانی قطعات در برابر خوردگی اعمال میکنند . تقریبا تمامی صنایع خودروسازی و لوازم خانگی از این نوع فسفاته بهره میبرند هر چند روش کنترل و نگهداری فسفاته روس سخت تر از فسفاته آهن است اما این نوع فسفاته در قیاس با فسفاته آهن از نظر کیفی در شرایط بسیار بهتر و در شرایط سخت بسیار مقاوم تر است .
انواع ترکیبات معدنی شبیه نیکل و منگنز جهت بهبود پوشش به محلول اصلی اضافه میشود و در هر دو سیستم غوطه وری و اسپری قابل استفاده است
استفاده از تنظیم کننده PH جهت بهینه کردن اسیدیته فسفاته پیشنهاد میشود و در صورتی که کریستالهی ریز و همگن تر مد نظر باشد بایستی از فعال کننده بهره جست
در صورتی که از این نوع فسفاته جهت زیر رنگ استفاده میشود وزن بین ۲ الی ۵ گرم در هر متر مربع کافی خواهد بود و در صورتی که لایه ای جهت کشش مدنظر است بایستی تا ۱۵ گرم بر هر متر مربع افزایش یابد
فسفاته روی غوطه وری حداقل در ۴ و حداکثر در ۱۰ مرحله اعمال میشود و تنها زمانی که قطعات دارای اکسید سطحی باشند بایستی از اسید در فرایند استفاده کرد.
در فسفاته روی پاششی زمان و غلظت از حالت غوطه وری کمتر است و تقریبا ۱.۴ الی ۱.۸ بار فشار و استفاده از چربی گیر های قلیا ئی قبل از فسفاته از مشخصه های این فرایند است . قطعات بایست حداقل ۱.۵ دقیقه در فعال کننده قرار گیرند و سپس فسفاته و شستشو داده شوند عملیات غیر فعال کردن سطح به حفظ کیفیت و بالا بردن مقاومت آن کمک می کند.

۳-۴ غیر فعال کردن سطح چیست ؟

معمولا آخرین مرحله از یک فرایند آماده سازی را غیر فعال کردن سطح تشکیل می دهد و برای این کار دو نوع غیر فعال کننده مشهور وجود دارد
۱- با کروم ۲- بدون کروم
این عملیات برای هر دو نوع مواد در دمای ۲۰الی۶۰ و غلظت ۰.۱ الی ۰.۳ قابل انجام است.

۴-۴ فسفاته منگنز و طریقه اعمال آن ؟

فسفاته منگنز به خاطر جذب بسیار خوب روغن معمولا به عنوان پوشش ضد سایش در قطعان موتور و اسلحه مورد استفاده قرار میگیرد این نوع فسفاته بسیار مقاوم تر از فسفاته روی و اهن است اما شبیه آنچه در فسفاته روی انجام دادیم بایستی قبل از انجام عملیات فسفاته چربی گیری و غوطه وری در فعال کننده انجام شود .
پارامترهای تحت کنترل در این محلول علاوه بر دما و زمان عملیات و غلظت شامل اسید کل و آزاد هم میشوند . معمولا این فسفاته در دمای ۷۰ الی ۹۸ درجه سانتیگراد در محلولی با غلظت ۱۵ الی ۲۰ درصد و زمان ۵ الی ۲۰ دقیقه انجام میشود وزن رسوب کریستالهای این فسفاته معمولا بین ۴ تا ۴۰ گرم در هر متر مربع می باشد.

۵- کروماته آلومینیوم و طریقه اعمال آن

نتایجی که از انجام کروماته بر روی آلومینیوم انتظار میرود همان نتایجیست که از فسفاته بر روی فلز انتظار داریم با این تفاوت که این نوع پوشش مقاومت بسیار بیشتری در مقابل عوامل خورنده نشان میدهد .
انواع زرد و سبز و بیرنگ این کروماته هم اکنون در دسترس است و به الوداین نیز شهرت دارد .
در کروماته زرد کروم شش ظرقیتی بر روی سطح مینشیند و در کروماته سبز و بیرنگ کروم سه ظرفیتی . دما نبایستی در حین انجام عملیات از ۶۵ درجه تجاوز کند و قطعه بایستی کاملا تمیز و بدون چربی باشد و در صورت استفاده از چزبی گیر قلیائی بایستی از وان سود و اسید نیتریک هم بهره جست اما در صورت استفاده از چربی گیر اسیدی نیازی به این مراحل نیست.

فهرست
آرمان عنصر
ارسال توسط واتس آپ